เครื่องประดับทองโบราณ งานศิลป์ชั้นสูงของไทย

จากสมัยสุโขทัย อยุธยา จนถึงรัตนโกสินทร์ เครื่องประดับทองโบราณของไทยถือเป็นงานศิลป์ชั้นสูงที่ผ่านการเดินทางมา กว่าพันปี เป็นสมบัติล้ำค่าที่บ่งบอกเอกลักษณ์และความรุ่งเรืองของไทยตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน

ในอดีตนั้น เครื่องประดับทองเป็นของมีราคาแพง จะใช้กันเฉพาะในราชสำนักและชนชั้นสูงเท่านั้น เพราะเป็นงานประณีตศิลป์ที่ต้องอาศัยความละเอียดในการทำซึ่งมีแต่ช่างทองหลวงในวังเท่านั้นที่ทำได้ อีกทั้งยังเชื่อกันว่าเครื่องทองเป็นของสูงชาวบ้านทั่วไปจึงไม่ใส่เครื่องประดับทอง แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไป มุมมองที่ของชาวบ้านที่มีต่อเครื่องประดับทองก็เปลี่ยนไป และราคาทำคำก็มีมาตรฐานเหมือนกันทั่วโลก เครื่องประดับทองจึงกลายเป็นของที่สามารถซื้อหามาสวมใส่ได้ทั่วไปเพื่อแสดงสถานะทางสังคม

อย่างไรก็ตามเครื่องประดับทองโบราณของไทยก็มีลวดลายและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แม้จะต่างกันบ้างตามยุคสมัยแต่วัตถุประสงค์และการใช้ไม่ต่างกัน เพราะเครื่องประดับทองบางชิ้นจะใช้ในโอกาสที่แต่งชุดชุดไทยเท่านั้นอย่างได้แก่

ปิ่นปักผม ปิ่นเป็นเครื่องประดับของสตรีล้านนามาตั้งแต่สมัยโบราณ หัวปิ่นอาจทำด้วยพลอยสีแก้ว ทองเหลือง เงิน ทองคำ แล้วแต่ฐานะความเป็นอยู่ โดยปิ่นปักผมนั้นคนเหนือเดิมเรียกว่าหย่อง เวลาใช้จะมีสายเชือกมัดปลายผมแล้วเสียบตัวปิ่นเข้าไปในมวย การใช้ปิ่นปักผมมีมาต่อเนื่องจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์แต่รูปแบบเปลี่ยนแปลงไปตามสมัยนิยมของแต่ละสมัย

สังวาล เป็นเครื่องประดับที่บ่งบอกฐานะของผู้สวมใส่ ใช้ใส่เฉลียงพาดลำตัวเป็นทางเดียวกับสไบ นิยมใส่สังวาลทับกันสองเส้น และใส่ทุกครั้งที่ห่มสไบ นอกจากเป็นเครื่องประดับบอกฐานะแล้วยังช่วยทับสไบไม่ให้ปลิวอีกด้วย

ทับทรวง คือ เครื่องประดับชนิดหนึ่ง เป็นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ประดับด้วยเพชร พลอย ติดอยู่ตรงที่ไขว้สังวาลสะพายแล่งทับหน้าอก หรือห้อยกับสายสร้อย บางครั้งเรียก ตาบหน้า หรือ ตาบทับ  รูปทรงดัดแปลงมาจากลายประจำยาม ตรงกลางยกสูงประดับพลอย  ทับทรวง มี 2 ชนิดคือ จี้ตัวเมีย มีขนาดใหญ่และมีตุ้งติ้งห้อยตรงส่วนปลายของจี้  กับจี้ตัวผู้ซึ่งมีขนาดเล็กกว่าจี้ตัวเมียและไม่มีตุ้งติ้งห้อยตรงส่วนปลายของจี้
ปั้นเหน่ง หรือเข็มขัดทองคำถักลายแน่นทั้งเส้น ปั้นเหน่งแบบไทยนั้นเริ่มมีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย สำหรับบุรุษและสตรีที่นุ่งผ้ายาวหรือโจงกระเบนยาว หลังจับชายผ้าเหน็บที่เอวให้กระชับแล้วจึงมักคาดทับด้วยเข็มขัดเส้นเรียบๆ ที่มีหัวเข็มขัดเป็นรูปกลมและรูปรีเมื่อคาดประกอบแล้วจะดูคล้ายกับผูกเชือกรอบเอว

นอกจากนี้ยังมี ต่างหูปะวะหล่ำ  สร้อยคอแบบยาวนั้นเป็นที่นิยมกันมากในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น กำไลข้อมือ  แหวนทองคำทรงมณฑปหัวแหวนประดับด้วยอัญมณีขนาดใหญ่ล้อมรอบด้วยเพชรและพลอยเป็นบริวาร เครื่องประดับทองคำโบราณเหล่านี้ยังหาซื้อได้ตามร้านทองทั่วไปหรือร้านทองโบราณหรือสามารถสั่งทำเป็นการเฉพาะก็ได้

เช็คราคาทองคำวันนี้และย้อนหลังได้ที่  https://www.aagold-th.com/gold-rate/