กำไลมาศ กำไลทองคล้องใจ

กำไลมาศ หลายคนได้ยินชื่อนี้ครั้งแรกจากละครโทรทัศน์ ที่ออกฉายไปเมื่อหลายปีก่อน เรื่องราวในนิยายจะจริงเท็จอย่างไรไม่รู้ แต่กำไลมาศนั้นมีจริงและเป็นความรักแท้จริงของพระพุทธเจ้าหลวงและเจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ลดาวัลย์ เรื่องราวนี้เกิดขึ้นเมื่อร้อยกว่าปีก่อน แต่ยังตราตรึงถึงปัจจุบัน

เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ลดาวัลย์ เกิดเมื่อวันที่6 มีนาคม พ.ศ.2433 เป็นธิดาในหม่อมเจ้าเพิ่ม ลดาวัลย์ กับหม่อมช้อย เมื่ออายุได้ 11 ปี เจ้าจอมมารดาจีนผู้เป็นหม่อมย่าได้พามาถวายตัวเป็นข้าหลวงในตำหนักพระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ ซึ่งพระองค์ได้ทรงอบรมเลี้ยงดูหม่อมราชวงศ์สดับเป็นอย่างดีในฐานะพระญาติ ทั้งยังโปรดให้เรียนหนังสือทั้งภาษาไทย และภาษาอังกฤษ รวมถึงหัดงานฝีมือ และอาหารคาวหวานจนเชี่ยวชาญ

ต่อมาเจ้าจอมสดับมีโอกาสได้ถวายการรับใช้ใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาทพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยได้พระกรุณาโปรดเกล้าให้เจ้าจอมสดับเป็นผู้ดูแลและจัดการแสดงละครเรื่องเงาะป่าในงานฉลองพระมณเฑียรใหม่ที่พระที่นั่งอัมพรสถาน เมื่อปี ๒๔๔๙  หลังจากละครเลิกเจ้าจอมสดับได้ตามเสด็จพระพุทธเจ้าหลวงขึ้นไปรับใช้บนพระที่นั่ง และได้รับพระราชทาน กำไลทองคำแท้ เป็นทองคำจากบางสะพาน น้ำหนัก ๔ บาท ออกแบบเป็นรูปตาปูโบราณสองดอกส่วนหัวของตาปูไขว้กัน ที่ส่วนปลายตาปูลีบเป็นดอกเดียวกัน โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานสวมให้ด้วยพระหัตถ์

เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับได้บันทึกเหตุการณ์ในคราวนั้นไว้ว่า “ในวันเฉลิมพระที่นั่งนี้ทรงพระมหากรุณาสวมกำไลทองรูปตาปูพระราชทานข้าพเจ้า ทรงสวมโดยไม่มีเครื่องมือ บีบด้วยพระหัตถ์ รุ่งขึ้นจึงต้องรับสั่งให้กรมหลวงสรรพศาสตร์พาช่างทองแกรเลิตฝรั่งชาติเยอรมันนำเครื่องมือมาบีบให้เรียบร้อย”

กำไลวงนี้ นอกจากจะสลักพระปรมาภิไธย “จุฬาลงกรณ์ ป.ร.” แล้ว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ยังโปรดฯ ให้จารึกบทพระราชนิพนธ์ร้อยกรอง ไว้บนกำไลวงนี้ด้วย ความว่า
“กำไลมาศชาตินพคุณแท้    ไม่ปรวนแปรเป็นอื่นย่อมยืนสี
เหมือนใจตรงคงค่ำร่ำพาที      จะร้ายดีขอให้เห็นเป็นเสี่ยงทาย
ตาปูทองสองดอกตอกสลัก  ตรึงความรักรับไว้อย่าให้หาย
แม้นรักร่วมสวมไว้ให้ติดกาย      เมื่อใดวายสวาสดิ์วอดจึงถอดเอย”


กาลเวลาผ่านไปนับร้อยปีจนปัจจุบันคำกลอนที่จารึกไว้เลือนหายไปแล้ว แต่พระปรมาภิไธยยังคงปรากฎอยู่อย่างชัดเจน

เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับได้สวมกำไลมาศนี้ติดกายไว้ตลอดระยะเวลากว่า ๗๐ ปี นับตั้งแต่วันที่ได้รับพระราชทานมาจนกระทั่งถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 3 มิถุนายน 2526 สิริรวมอายุ 93 ปี ทายาทของท่านจึงได้ถอดกำไลทองพระราชทานออกจากข้อมือ และนำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ ๙ โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เก็บรักษาไว้ในห้องพระบรรทมของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ พระที่นั่งวิมานเมฆ

เช็คราคาทองคำวันนี้และย้อนหลังได้ที่  https://www.aagold-th.com/gold-rate/