เครื่องนมัสการทองคำลงยาราชาวดี ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก จะต้องมีการตั้งเครื่องนมัสการเพื่อบูชาพระพุทธรูปสำคัญ โดยเครื่องนมัสการที่นำมาใช้นี้เรียกว่า เครื่องนมัสการทองคำลงยาราชาวดี ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โปรดให้สร้างขึ้น เพื่อทรงใช้สักการบูชาพระพุทธรูปสำคัญในงานพระราชพิธีและการทรงบำเพ็ญพระราชกุศลต่างๆ ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย หรือพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทแล้วแต่โอกาส

ในรัชกาลต่อมา ทรงใช้เครื่องนมัสการทองคำลงยาราชาวดีนี้ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา พระราชพิธีสงกรานต์ พระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลวันสวรรคตพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และทรงสักการะพระบรมศพ พระบรมอัฐิ

เครื่องนมัสการทองคำลงยาราชาวดี หรือเรียกอย่างย่อว่า “เครื่องนมัสการทองลงยาราชาวดี” ประกอบด้วยพานทองคำปากกลม ๑๐ พาน วางพุ่มดอกไม้ ๕ พาน พุ่มข้าวตอก ๕ พาน เชิงธูป ๕ เชิง เชิงเทียน ๕ เชิง หุ้มด้วยทองคำ พาน เชิงธูป และเชิงเทียนสลักลวดลายลงยาราชาวดี

ทั้งนี้เครื่องนมัสการ แบ่งเป็นสองประเภท คือ เครื่องนมัสการของหลวง และ เครื่องนมัสการของราษฎร  เครื่องนมัสการของหลวงที่ถือปฏิบัติเป็นธรรมเนียมกันมาตั้งแต่ครั้งต้นกรุงรัตนโกสินทร์พบว่า มีความหมายและมีการจัดลำดับความสำคัญแตกต่างกันออกไป เพราะต้องคำนึงถึงผู้จุดเครื่องนมัสการ สิ่งที่จะจุดนมัสการ และสถานที่ที่จะจุดเครื่องนมัสการเช่น

เครื่องนมัสการทองทิศ หรือ เครื่องนมัสการทองใหญ่สำรับใหญ่ ทำด้วยทองคำ ประกอบด้วยเชิงทองปักธูปไม้ระกำ 5 เชิงทองปักเทียน 5 พานทองคำสลักลายใส่พุ่มข้าวตอก 5 พาน พานทองคำสลักลายใส่พุ่มดอกไม้ 5 พาน ตั้งบนโต๊ะเท้าคู้สลักลายปิดทอง เครื่องนมัสการชุดทองคำสำรับใหญ่นี้ จะใช้ในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เท่านั้น

เครื่องนมัสการพานทองสองชั้น ทำด้วยทองคำ หรือ กาไหล่ทอง ประกอบด้วยเชิงทองคำสลักลายปักธูปไม้ระกำ ๕ เชิงทองคำสลักลายปักเทียน ๕ พานทองสองชั้นทรงปากกระจับ(แว่นฟ้า)๕ ใส่พุ่มข้าวตอก อีก ๕ ใส่พุ่มดอกไม้ ตั้งบนโต๊ะถมทองเท้าคู้ จะใช้ในงานพระราชพิธี งานทรงวางพวงมาลาในวันสำคัญ ต่าง ๆ

เครื่องนมัสการทองคำลงยารอง ทำด้วยทองคำลงยา โดยการลงยาสำรับนี้ใช้สีแดงเป็นหลัก ประกอบด้วยเชิงทองคำสลักลายลงยาสีแดง 10 เชิง สำหรับปักธูป 5 เทียน 5 พานทองคำลงยาสีแดง 10 สำหรับใส่พุมข้าวตอก 5 พุ่มดอกไม้ 5 ตั้งบนโต๊ะถมทอง เท้าคู้ ใช้ทอดคู่กับ เครื่องนมัสการทองคำลงยาราชาวดี เพื่อสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงจุดนมัสการ

เครื่องนมัสการทองทิศกะไหล่ทอง ทำด้วยกะไหล่ทองประกอบด้วยเชิงกะไหล่ทอง 10 เชิง สำหรับปักธูปไม้ระกำ 5 เทียน 5 พานกะไหล่ทอง 10 พาน สำหรับใส่พุ่มข้าวตอก 5 พุ่มดอกไม้ 5 ตั้งบนโต๊ะฉลุลายอย่างจีนปิดทองเท้าสิงห์ ใช้ทอดสำหรับสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมราชินี และผู้แทนพระองค์ ทรงจุดนมัสการหรือจุดนมัสการพระพุทธรูป ตามวัดต่างๆ และใช้ทอดในการทรงวางพวงมาลาที่พระบรมราชานุสรณ์ต่างๆ เป็นต้น

นอกจากนี้ยังมี เครื่องนมัสการทองน้อย เครื่องนมัสการทองน้อย (เครื่องหงส์) เครื่องนมัสการทองน้อยแก้ว  เครื่องนมัสการกระบะถม เป็นต้น

เช็คราคาทองคำวันนี้และย้อนหลังได้ที่ https://www.aagold-th.com/gold-rate/