อาชีพ “ร่อนทอง”ที่ปากชม

11 / 06 / 2562 18:11

อาชีพ “ร่อนทอง”ที่ปากชม

ที่ อ.ปากชม จ.เลย ชาวบ้านที่อยู่ติดลำน้ำโขงกลุ่มหนึ่งยังคงยึดอาชีพ "ร่อนทอง" เป็นอีกอาชีพหนึ่งเพื่อหารายได้เลี้ยงครอบครัว ใน ยามที่น้ำโขงลดลงจนแห้ง ชาวบ้านก็จะออกร่อนทองขาย โดยมีพ่อค้าไปรับซื้อถึงหมู่บ้าน กรัมละ 950-1,000 บาท แต่ปัจจุบันคนร่อนทองเหลือน้อยลงเพราะร่อนทองได้ยากขึ้น

ชาวบ้านคนหนึ่งในหมู่บ้านศรีภูธร ต.ปากชม อ.ปากชม ที่ยังยืนหยัดร่อนทองในลำน้ำโขงเป็นอาชีพ เล่าว่า การร่อนหาทองคำในแม่น้ำโขงทำไม่ได้ง่ายๆ เหมือนแต่ก่อน ในแต่ละวันหาจะร่อนทองได้เท่าหัวเม็ดไม้ขีดไฟ หรือประมาณ 2 มิลลิเมตรเท่านั้น  เศษแร่ทองที่ร่อนได้จะรวบรวมไปขายให้ร้านทองในตัวอำเภอ หรือไม่ก็จะรอให้มีคนของร้านทองออกมาหาซื้อถึงบ้าน แต่ไม่ได้ขายทุกวัน

ขั้นตอนการร่อนทอง เริ่มจากการนำหินแร่ หรือก้อนหินที่ใช้จอบเล็กๆ ขุดขึ้นมาจากธารน้ำเอามาใส่ถัง และตะกร้า จากนั้นก็นำไปร่อนแยกในน้ำก่อน 1 รอบ และก็นำไปร่อนในน้ำไปเรื่อย ร่อนไปจนกว่าจะได้เศษหินที่มีแร่ทองคำผสมอยู่ จากนั้นก็นำปรอทมาคัดแยก มาจับทองให้เป็นก้อน ภาษาท้องถิ่นจะเรียกว่า การนำบามาล่อหรือมารวมทองกับปรอท นำไปเก็บไว้ในขวดรอขาย โดยพ่อค้าร้านทองจะรับซื้อในราคากรัมละประมาณ 950-1000 บาทแล้วแต่ราคาขึ้นลงของทองคำในตลาด

ทั้งนี้ หากเป็นช่วงระดับน้ำในแม่น้ำโขงลดลง ชาวบ้านก็มีโอกาสร่อนทองได้มาก ขายได้วันละหลายพันบาท ซึ่งมีไม่บ่อยนัก แต่หากน้ำขึ้นหรือทางประเทศจีนปล่อยน้ำลงมามากชาวบ้านก็จะขาดรายได้ การร่อนทองมันขึ้นอยู่กับโชควาสนาเช่นกัน

จากข้อมูลของชาวบ้านละแวกนี้ระบุว่า ในแต่ละอาทิตย์จะมีพ่อค้าหรือคนของร้านทองในตัวเมืองเข้ามารับซื้อทองคำจากชาวบ้านที่บริเวณบ้านหาดเบี้ย และจุดอื่นๆ ในอำเภอปากชม โดยก่อนจ่ายเงินพ่อค้าจะจุดไฟเผาหลอมเพื่อแยกทองคำออกมาอีกครั้ง ชาวบ้านบอกว่าหากวันไหนโชคดีร่อนได้ทองมากก็เหมือนถูกหวย ขายได้เงินหลายพันบาท ปีไหนน้ำโขงลงมากก็มีโอกาสร่อนทองได้มาก แต่หากน้ำขึ้นหรือทางจีนปล่อยน้ำลงมามาก ชาวบ้านก็จะขาดรายได้ คนเล่นทองคำหรือร่อนทองคำ ต้องอาศัยโชคช่วยเหมือนการเสี่ยงทาย

"ร่อนทอง" เป็นอีกอาชีพหนึ่งของชาวบ้านที่อาศัยอยู่ริมแม่น้ำโขง หลายสิบปีก่อนมีคนยึดเป็นอาชีพจำนวนมาก แต่ระยะหลังเหลือคนที่ลงน้ำโขงร่อนหาเศษทองแทบจะนับหัวได้ เนื่องจากโอกาสที่จะร่อนได้ทองไม่มากเหมือนแต่ก่อน