ทองดำ มะม่วงไทยโบราณ หาทานยาก

15 / 07 / 2562 11:49

“มะม่วงทองดำ” เป็นมะม่วงไทยโบราณเคยเป็นที่นิยมรับประทานทานกันมากในสมัยก่อน เนื่องจากสามารถทานได้ทั้งสุกและดิบ  ผลเรียวไม่ยาวมาก ผิวสีเข้ม  อ้วนใหญ่ เมล็ดลีบ เนื้อเยอะ ผลดิบ เนื้อเปรี้ยวอมหวาน ผลสุกเป็นสีเหลือง เนื้อข้างในเป็นสีส้ม รสไม่หวานจัด และมีกลิ่นเฉพาะตัวแบบมะม่วงไทยเกือบทุกชนิด แต่ปัจจุบันมะม่วงทองดำหาทานได้ยากขึ้นทุกที เนื่องจากมีผู้ปลูกน้อยลง  เด็กรุ่นใหม่น้อยคนที่จะรู้จัก

มะม่วงทองดำ อยู่ในวงศ์ ANACARDIACEAE ต้นสูง 10-15 เมตร ใบออกเรียงสลับถี่บริเวณปลายยอด เป็นรูปรี ปลายแหลม โคนมน ใบสีเขียวสด ใบดกและหนาแน่นให้ร่มเงาได้ เมื่อออกดอกจะออกเป็นช่อที่ปลายยอด สีเหลืองนวล มีกลิ่นหอม  ผลรูปกลมรี ผลอ้วนใหญ่ ติดผลเป็นพวง 1-3 ผล ลักษณะผลจะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวเห็นแล้วจะรู้ได้ทันทีว่าเป็นผล  มะม่วงทองดำ เมล็ดลีบ เนื้อเยอะ

ชื่อมะม่วงทองดำ ถูกตั้งตามลักษณะของสีผลและเนื้อในที่สุก เพราะเมื่อผลสุกผิวที่ผลจะเป็นสีเขียวปนเหลืองเล็กน้อยทำให้ดูคล้ำๆหรือดำๆ จึงเรียกว่าทองดำ มีด้วยกัน 2 ชนิดคือ พันธุ์ที่เมื่อสุกจะเป็นสีเหลืองเข้มกับพันธุ์ที่มีสีส้ม รสชาติหวานหอมอร่อย  ผลดิบ มีรสชาติมันอมเปรี้ยว ให้ผลผลิตปีละครั้งตามฤดูกาล ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและการตอนกิ่ง

การปลูกมะม่วงทองดำไม่ว่าจะปลูกด้วยกิ่งตอน กิ่งทาบ หรือปลูกต้นที่ได้จากการเพาะเมล็ด ต้องทำด้วยความระมัดระวัง อย่าให้รากขาดมาก เพราะจะทำให้ต้นชะงักการเติบโตหรือตายได้ กิ่งพันธุ์ที่ปลูกไว้ในภาชนะนานๆ ดินจะจับตัวกันแข็งและรากก็พันกันไปมา เวลานำออกจากภาชนะให้แยกดินก้นภาชนะให้กระจายออกจากกันบ้าง ส่วนรากที่ม้วนไปมาให้พยายามคลี่ออกเท่าที่จะทำได้ เพื่อจะได้เจริญเติบโตต่อไปอย่างรวดเร็ว

ส่วนพื้นที่ปลูกสามารถทำได้ทั้งการขุดหลุมปลูกบนร่องและปลูกในที่ดอน แต่ควรปลูกให้เป็นแถว เพื่อความสะดวกในการดูแลรักษา โดยขุดหลุมปลูกให้มีขนาดกว้าง ยาวและลึก 50-100 เซนติเมตร ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของดิน ถ้าดินดี ร่วนซุย มีอินทรีย์วัตถุมาก ก็ขุดหลุมขนาดเล็กได้ ส่วนดินที่ไม่ค่อยดี ให้ขุดหลุมขนาดใหญ่ เพื่อจะได้ปรับปรุงดินในหลุมปลูกให้ดีขึ้น ดินที่ขุดขึ้นมาจากหลุมนั้นให้แยกเป็นสองกอง คือ ดินชั้นบนแยกไว้กองหนึ่ง ดินชั้นล่างอีกกองหนึ่ง ตากดินที่ขุดขึ้นมาสัก 15-20 วัน แล้วผสม ดินทั้งสองกองด้วยปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ก้นหลุมก็ใส่ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักรองพื้นไว้ด้วย แล้วจึงกลบดินลงไปในหลุมตามเดิม โดยเอาดินชั้นบนลงไว้ก้นหลุม และดินชั้นล่างกลบทับลงไปทีหลัง ดินที่กลบลงไปจะสูงกว่าปากหลุม ควรปล่อยทิ้งไว้ให้ดินยุบตัวดีเสียก่อน หรือรดน้ำให้ดินยุบตัวดีเสียก่อนจึงลงมือปลูก

มะม่วงทองดำ เป็นหนึ่งนมะม่วงไทยโบราณหลายร้อยสายพันธุ์ที่แทบสูญหายไปจากตลาดผลไม้และการรับรู้ของผู้คนไม่ว่าจะเป็นมะม่วงมันศาลายา มันขุนศรี อกร่องพิกุลทอง แก้วลืมรัง สามฤดู มันเดือนเก้า เป็นต้น เพราะเกษตรกรส่วนใหญ่เลือกปลูกมะม่วงที่ได้รับความนิยมเชิงการค้าที่ให้ผลตอบแทนด้านราคามากกว่า เช่น มะม่วงน้ำดอกไม้สีทอง น้ำดอกไม้เบอร์สี่ มหาชนกเป็นต้น ทำให้เด็กใหม่ๆไม่รู้จักว่า ต้นมะม่วงโบราณเหล่านั้น หน้าตา รสชาติเป็นอย่างไร เราจึงควรร่วมกันอนุรักษ์สายพันธุ์มะม่วงโบราณเหล่านี้ไว้ ด้วยการปลูกไว้ในบ้านหรือปลูกแซมตามสวนก็น่าจะเป็นสิ่งที่ทำได้ เพื่อไม่ให้พวกมันสูญหายไปกับการเวลา