หงส์ทองคำ กรุวัดราชบูรณะ

หงส์ทองคำจากกรุปรางค์ประธานวัดราชบูรณะ เป็นงานประณีตศิลป์ขนาดเล็กมีความสูงราว 8 เซนติเมตร สร้างขึ้นตามคติความเชื่อของพรหมณ์ ฮินดู ซึ่งหงส์เป็นสัตว์ชั้นสูง และเป็นพาหนะของพระพรหม งแต่ลำคอจนถึงปากมีลักษณะกลวง สามารถถอด แยกจากลำตัวได้ และภายในท้องหงส์ก็กลวงเช่นกัน ส่วนขาหงส์ของหงส์พับแนบกับท้องรองรับด้วยแท่นสี่เหลี่ยมแบน ลักษณะเหมือนเคยตั้งประกอบอยู่กับฐานอีกชั้นหนึ่งที่สูญหายไป

สันนิฐานจากลักษณะการสร้างแล้วคาดว่า หงส์ทองคำจากกรุวัดราชบูรณะนี้อาจสร้างขึ้นเพื่อบรรจุกำยาน จุดถวายเป็นพุทธบูชาแด่พระบรมสารีริกธาตุที่บรรจุในกรุปรางค์ประธานของวัดราชบูรณะ โดยอาจได้แรงบันดาลใจด้านการออกแบบจากเป็ดกำยานของจีนที่นิยมทำกันมานานนับพันปีตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฮั่น
 
หงส์ทองคำนี้เป็นส่วนหนึ่งของเครื่องทองราชูปโภคจากกรุวัดราชบูรณะที่มีน้ำหนักราว ๑๐๐ กิโลกรัมที่ถูกลักลอบขุดออกไป ซึ่งตามกลับคืนมาได้ราว ๒๐ เปอร์เซ็นต์ ปัจจุบันจัดแสดงไว้ที่ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ร่วมกับเครื่องทองชิ้นอื่นๆที่กรมศิลปากรขุดได้ภายหลัง

จากบันทึกคำให้การของแก๊งขุดทราบว่า ภายในกรุชั้นล่างนั้น มีโต๊ะสำริด ๓ ตัวตั้งอยู่ทิศตะวันออก ทิศใต้ และทิศเหนือ ตรงกลางของกรุ ทำเป็นรูปสี่เหลี่ยมกว้างราว ๑ วาเศษ บนแท่นศิลากลางกรุ มีถาดทองคำ ๓ ใบ บนถาดมีกระโถนทองคำ ๔ ใบ มีไข่มุกอยู่เต็มกระโถน และพบแหวนประมาณ ๒,๐๐๐ วง บนแท่นยังพบพระแสงทองคำปักไว้ข้างขอบ บนโต๊ะมีเสื้อทองคำ ๘ ตัว มหามงกุฎกว้าง ๑ ศอก สูง ๒ ศอกเศษ มีจอกทองคำประดับด้วยทับทิม และมงกุฎราชินี ๓ อัน ตลับทอง ๑๒ ใบส่วนบนโต๊ะด้านทิศตะวันออก มีมหามงกุฎราชินี ๕ อัน วางไว้บนโต๊ะ เสื้อทองคำของพระมหากษัตริย์ เรือหงส์ทองคำ ๑ ลำ คนพายเรือทองคำ พระพุทธรูป ๒๐ องค์ กระบวยทองคำ ๘ อัน พร้อมม่านทองคำขึงท้องพระโรงก้อนใหญ่

โต๊ะทางทิศใต้ มีพระพุทธรูป ๒๕ องค์ ตลับพระแก้วมรกต ๔ องค์ พระพุทธทำด้วยทอง นาก เงิน มีผ้าพับ ไว้อย่างดี แต่เมื่อถูกผ้าก็เป็นผุยผง นอกจากนี้มีพระราชรถคันหนึ่งมีม้าเทียมคู่หนึ่งทำด้วยทองคำ มีขวด ๖ ลูก ทำด้วยสีขาว มีแหวนอยู่เต็มขวด และเศษทองอีก ๑๐ กระสอบ

วัดราชบูรณะ  สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าสามพระยา กษัตริย์พระองค์ที่ ๗ ของกรุงศรีอยุธยา    เมื่อ ๖๐ กว่าปีมาได้มีขโมยกลุ่มหนึ่งลัลอบขุดลงไปใต้ฐานพระปรางค์ของวัดและพบสมบัติล้ำค่าจำนวนมากเก็บไว้ห้องลับใต้ฐานพระปรางค์ มีเครื่องราชูปโภคที่ทำด้วยทองคำ น้ำหนักราว ๑๐๐ กิโลกรัม และพระพุทธรูปทองคำกับพระเครื่องจำนวนมาก