ธารพระกร ในพระราชพิธีพระบรมราชาภิเษก

พระราชพิธีพระบรมราชาภิเษก เป็นพระราชพิธีสำคัญยิ่งอย่างหนึ่งของประเทศไทย อันเป็นการเฉลิมพระเกียรติยศองค์พระประมุข ว่าได้ทรงเป็นพระมหากษัตริย์โดยสมบูรณ์แล้ว ซึ่งเครื่องประกอบพระราชพิธีที่สำคัญที่สุดคือเครื่องราชกกุธภัณฑ์
กกุธภัณฑ์มาจากคำที่มีความหมายหลายคำมาประกอบกัน
ก หมายถึง ฟ้า
กุ หมายถึง ดิน
ธ หมายถึง ทรงไว้
ภัณฑ์ หมายถึง สิ่งของ
เมื่อรวมความแล้วจึงหมายถึง สิ่งใดก็ตามที่เป็นเครื่องใช้ประกอบพระราชอิสริยยศแห่งพระมหากษัตริย์ นั่นเอง

ประเพณีการถวายเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกของไทยนั้น มีปรากฎมาแต่ครั้งสมัยสุโขทัย พระราชครูพราหมณ์จะถวายเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์แด่พระมหากษัตริย์เพื่อความสมบูรณ์ของพระราชพิธี โดยจะถวายจากลำดับสูงลงต่ำ เริ่มจาก พระมหาพิชัยมงกุฎ พระแสงขรรค์ชัยศรี ธารพระกร พัดวาลวีชนี และแส้หางจามรี และสุดท้ายจะสอดฉลองพระบาทเชิงงอนถวาย

เมื่อเสร็จสิ้นพระราชพิธีแล้วเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์จะเก็บรักษาไว้ ณ ท้องพระโรงพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ในหมู่พระมหามนเทียร ภายในพระบรมมหาราชวัง เดิมเจ้าพนักงานที่รักษาเครื่องราชูปโภคได้จัดพิธีสมโภชเครื่องราชูปโภคและเครื่องราชกกุธภัณฑ์เป็นประจำทุกปี โดยเลือกทำในเดือน ๖ เพราะมีพระราชพิธีน้อย จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริว่า วันพระบรมราชาภิเษกเป็นวันมงคล ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บำเพ็ญพระราชกุศลสมโภชพระมหาเศวตฉัตรและเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ขึ้นเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ.๒๓๙๔ พระราชทานชื่อว่า พระราชพิธีฉัตรมงคล

ต่อมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เพิ่มการบำเพ็ญพระราชกุศลถวายสมเด็จพระบูรพมหากษัตราธิราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ไปด้วย และเปลี่ยนเรียกชื่อพระราชพิธีว่า พระราชกุศลทักษิณานุประทาน และพระราชพิธีฉัตรมงคลสืบมาจนถึงรัชกาลที่ 9

ธารพระกร หนึ่งในเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ ของเดิมสร้างในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1 ทำด้วยไม้ชัยพฤษ์ปิดทอง หัวและสันเป็นเหล็ก คร่ำลายทอง ที่สุดสันเป็นซ่อม ลักษณะเหมือนกับไม้เท้าพระภิกษุที่ใช้ในการชักมหาบังสุกุล เรียกธารพระกรของเดิมนั้นว่า ธารพระกรชัยพฤกษ์ ครั้นถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่4 ทรงสร้างธารพระกรขึ้นใหม่องค์หนึ่งด้วยทองคำ ภายในมีพระแสงเสน่า ยอดมีรูปเทวดา จึงเรียกว่า ธารพระกรเทวรูป ซึ่งมีลักษณะเป็นพระแสงดาบมากกว่าเป็นธารพระกร แต่ได้ทรงสร้างขึ้นแล้วก็ทรงใช้แทนธารพระกรชัยพฤกษ์

ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงโปรดของเก่ามากกว่าจึงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นำธารพระกรชัยพฤกษ์ออกมาใช้อีกครั้ง และยกเลิกธารพระกรเทวรูปไป ซึ่งธารพระกรชัยพฤกษ์นี้ใช้ต่อมาจนถึงรัชกาลที่ 9

เช็คราคาทองคำวันนี้และย้อนหลังได้ที่ https://www.aagold-th.com/gold-rate/