เงินกับทอง ของคู่กัน

เงิน ทำหน้าที่เป็นสื่อกลางแลกเปลี่ยนสินค้าระหว่างกัน ดังนั้นความเชื่อมั่น จึงเป็นสิ่งสำคัญ เพราะเมื่อขายสินค้าเพื่อแลกกับเงิน ย่อมต้องการความมั่นใจว่าเงินนั้นสามารถนำไปแลกเป็นสินค้าอื่นๆที่เราต้องการต่อไปได้ ในสมัยโบราณมนุษย์จึงใช้สิ่งที่เชื่อว่ามีมูลค่ามากมาเป็นสื่อกลางแลกเปลี่ยน เช่นเกลือ โลหะมีค่าต่างๆและทองคำ 

ในช่วงศตวรรษที่ 19 จักรวรรดิอังกฤษเป็นศูนย์กลางการเงินที่สำคัญที่สุดของโลกได้นำ “ระบบมาตรฐานทองคำ (Gold Standard)” มาใช้ผูกกับเงินปอนด์ในฐานะสกุลเงินหลักของโลก จนมาถึงช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1รัฐบาลของประเทศต่างๆ มักจะห้ามการนำเข้าหรือส่งออกทองคำ เนื่องจากต้องการเก็บทองคำไว้ในประเทศของตนเพื่อเป็นค่าใช้จ่ายที่จำเป็นในการซื้อสินค้าหรือแม้แต่อาวุธที่จำเป็นในยามสงคราม เนื่องจากเชื่อมั่นในทองคำมากกว่าเงินสกุลต่างๆทำให้เกิดปัญหาขาดแคลนทองคำขึ้น ซึ่งนำไปสู่ระบบการเงินใหม่ที่เรียกว่า “มาตราปริวรรตทองคำ (Gold Exchange Standard)”

มาตราปริวรรตทองคำ คือ ให้ประเทศที่มีเศรษฐกิจแข็งแกร่งและเป็นศูนย์กลางการเงิน เป็นผู้ถือทองคำแทนประเทศต่างๆ และประเทศเหล่านั้นก็นำเงินของประเทศศูนย์กลางนี้ไปถือไว้แทนทองคำ ช่วงนี้เองที่ อังกฤษเริ่มสูญเสียความเป็นพี่ผู้นำในเงินสกุลปอนด์ให้กับเงินดอลลาร์ของประเทศเกิดใหม่อย่าง  สหรัฐอเมริกา และ“ดอลลาร์สหรัฐ” ก็กลายมาเป็นสกุลเงินที่สำคัญที่สุดจนถึงปัจจุบัน

ระยะแรกนั้นเงินดอลลาร์สามารถนำไปแลกกลับมาเป็นทองคำได้ ในฐานะใบแทนทองคำ
แต่ในเวลาต่อมามีการพิมพ์เงินดอลลาร์ออกมาเกินกว่าปริมาณทองคำที่มีอยู่ ทำให้รัฐบาลสหรัฐไม่สามารถหาทองคำที่มีมูลค่าเท่ากันมาคืนให้ได้หากมีการขอแลกเงินกลับไปเป็นทองคำ ซึ่งว่ากันว่ารัฐบาลสหรัฐพิมพ์เงินออกมาเป็นมูลค่าเท่ากับทองคำอย่างน้อย 30,000 ตันในขณะที่ทองจริงๆนั้นมีเพียงราว 6,000 ตันเท่านั้น

ด้วยเหตุนี้รัฐบาลสหรัฐจึงแก้ปัญหาการมีทองคำไม่พอด้วยการยกเลิกการผูกติดเงินดอลลาร์กับทองคำและออกกฎหมาย(5 มิถุนายน 1933) ห้ามเจ้าหนี้เรียกคืนหนี้ ในรูปแบบทองคำแต่ให้เรียกคืนหนี้ในรูปแบบเงินดอลลาร์เท่านั้น นั่นคือเริ่มต้นของออกจากมาตรฐานทองคำอย่างเต็มตัว แต่ถึงแม้จะยกเลิกมาตรฐานทองคำแล้ว คนก็ยังเชื่อมั่นในเงินดอลลาร์อยู่จนในปี 1971 ประธานาธิปดีนิกสัน ได้ประกาศเลิกรับแลกดอลลาร์สหรัฐกับทองคำโดยสิ้นเชิง ทองคำจึงได้จบการทำหน้าที่เป็นเงินสำรองระหว่างประเทศโดยสมบูรณ์มาตั้งแต่นั้น
ปัจจุบันสิ่งที่เป็นหลักค้ำประกันแทนทองคำ คือ เงินตราสำรองต่างประเทศ โดยเกือบทุกประเทศก็จะมีเงินดอลลาร์ หรือ พันธบัตรรัฐบาลของสหรัฐอเมริกาเป็นหลัก อาจจะมีบ้างที่ทุนสำรองระหว่างประเทศยังเป็นรูปแบบทองคำ แต่ก็ถือเป็นสัดส่วนที่น้อยมากประเทศที่มีเงินสำรองระหว่างประเทศมากที่สุดในโลกตอนนี้ คือ ประเทศจีน ซึ่งมีมากถึง 100 ล้านล้านบาท